ความแตกต่างระหว่าง CSR กับ Sustainability

คอลัมน์ CSR Talk โดย พิพัฒน์ ยอดพฤติการ สถาบันไทยพัฒน์

วันนี้คงไม่มีใครไม่รู้จักเรื่อง CSR หรือความรับผิดชอบต่อสังคมของกิจการ และจะทันยุคยิ่งขึ้น ถ้ารู้จักเรื่อง Sustainability หรือความยั่งยืน สองเรื่องนี้มักจะถูกหยิบยกมาพูดพร้อม ๆ กันในบริบทที่ใกล้เคียงกัน เมื่อมีการพูดถึงองค์กรที่ประพฤติตัวดีหรือเป็นที่ยอมรับของสังคม

เวลาที่ได้ยินว่าองค์กรนั้นองค์กรนี้มีCSRที่โดดเด่นก็จะมีองค์กรแบบข้ามาทีหลังต้องดังกว่าบอกว่าสิ่งที่องค์กรของตนทำนั้น ได้ Beyond CSR ไปแล้ว หรือได้ยกระดับเป็นเรื่อง Sustainability เรียบร้อยแล้ว เลยทำให้หลายคนกังขาไม่น้อยว่า ตกลงแล้ว เรื่อง CSR กับ Sustainability มีความแตกต่างกันอย่างไร

ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่า ทั้ง CSR และ Sustainability นั้น ภาษาไทยแปลนำหน้าด้วยคำว่า “ความ” (รับผิดชอบต่อสังคม) และ “ความ” (ยั่งยืน) ทั้งคู่ ไม่ใช่ การรับผิดชอบต่อสังคม หรือ การยั่งยืน จึงต้องจัดว่าเป็น “สภาพ” ของสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่ดำเนินไปด้วยความรับผิดชอบต่อสังคม หรือด้วยความยั่งยืน ไม่ใช่ สิ่ง (Object) หรือเรื่อง (Subject) ที่จะดำเนินไปเองได้

บทความตอนนี้ จะถือโอกาสอธิบายความต่างของ CSR กับ Sustainability โดยใช้การเทียบเคียงรูปประโยคในภาษาอังกฤษเป็นตัวดำเนินเรื่อง เพื่อให้เข้าใจอย่างง่าย ๆ

ในประโยคบอกเล่า ที่มีประธาน (Subject) กริยา (Verb) กรรม (Object) ยังมีคำขยายสองชนิดที่ใช้บ่อยก็คือ คำคุณศัพท์ (Adjective) กับคำกริยาวิเศษณ์ (Adverb)

Ad ที่เติมหน้า -Jective กับ -Verb นั้น แปลว่า “ขยาย” หรือ “ชี้สภาพ” ของสิ่งนั้น ทำให้ Adjective จึงเป็นคำขยายนาม คือ เป็นเครื่องชี้สภาพของสิ่งนั้นหรือเรื่องนั้น ส่วน Adverb คือ คำขยายกริยา จึงใช้เป็นเครื่องชี้สภาพของการกระทำ (โดยประธาน) หรือ การถูกกระทำ (ของกรรม) ในประโยค

เมื่อ CSR และ Sustainability มิได้ถูกจัดว่าเป็นประธานหรือกรรมของประโยค แต่เป็นสภาพของสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ฉะนั้น CSR กับ Sustainability จึงน่าจะเทียบเคียงได้กับ Adjective หรือ Adverb ในประโยคบอกเล่า

ปัญหาที่ต้องไขคำตอบต่อไป คือ แล้ว CSR ควรเป็น Adjective หรือ Adverb ดี

หากพิจารณาน้ำหนักของคำที่ CSR จะต้องไปขยายระหว่าง ผู้ทำ (หรือสิ่งที่ถูกกระทำ) กับการกระทำแล้ว ก็น่าจะเห็นพ้องได้ว่า CSR ควรเป็นคำขยายกริยา หรือ Adverb ที่แสดงให้เห็นถึงการกระทำหรือการดำเนินงานอย่างรับผิดชอบต่อสังคม มากกว่าที่จะไปขยายตัวองค์กรหรือสิ่งที่องค์กรทำโดยตรง

ตัวอย่างเช่น องค์กรไม่ได้ต้องการผลิตสินค้าให้มีความรับผิดชอบต่อสังคม แต่ต้องการที่จะผลิต (สินค้า) อย่างรับผิดชอบ เพื่อให้ได้สินค้าซึ่งเป็นที่ยอมรับจากสังคม และส่งผลให้องค์กรได้รับการยอมรับจากสังคมตามไปด้วย

ขณะที่คำว่า Sustainability ควรเป็นคำขยายนาม หรือ Adjective ที่แสดงให้เห็นว่าผู้ทำหรือสิ่งที่ถูกกระทำมีความยั่งยืนจากผลแห่งการกระทำหรือการดำเนินงานนั้นมากน้อยเพียงใดมากกว่าที่จะไปขยายอากัปกิริยาหรือการกระทำนั้นโดยตรง

ตัวอย่างเช่นองค์กรไม่ได้ต้องการดูแลรักษาอย่างยั่งยืนต่อสิ่งแวดล้อมแต่ต้องการที่จะดูแลรักษา (สิ่งแวดล้อม) อย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ จนทำให้สิ่งแวดล้อมมีความยั่งยืน หรือเกิดเป็นอานิสงส์ให้องค์กรมีความยั่งยืนไปด้วย

เมื่อเป็นดังนี้แล้ว CSR จึงเป็นเสมือนกลไกหรือเครื่องมือ (Mean) ในการดำเนินการที่จะนำพาองค์กร (ในฐานะผู้ดำเนินการ) และสังคม (ในฐานะเป้าหมายของการดำเนินการ) ไปสู่จุดหมาย (End) แห่งความยั่งยืนจากการดำเนินการนั้น ๆ

เราไม่สามารถบรรลุจุดหมาย โดยปราศจากการคำนึงถึงวิธีการที่ใช้ฉันใด องค์กรก็ไม่สามารถได้ความยั่งยืนมาโดยปราศจากความรับผิดชอบต่อสังคมฉันนั้น ฉะนั้น หากองค์กรมัวแต่มุ่งเรื่องความยั่งยืน โดยไม่ให้ความสำคัญกับเรื่องความรับผิดชอบต่อสังคมเป็นพื้นฐานแล้ว ก็ยากที่จะประสบผลสำเร็จ เพราะการได้มาซึ่ง Sustainability อย่างไรเสีย ก็ข้ามเรื่อง CSR ไปไม่ได้

หมายเหตุ : การอธิบายเทียบเคียงข้างต้นนี้ เพื่อชี้ให้เห็นว่า CSR กับ Sustainability นั้น มีบทบาทที่แตกต่างกัน ตามหน้าที่ของคำในประโยค มิได้หมายความว่า CSR เป็น Adverb และ Sustainability เป็น Adjective จริง ๆ ตามหลักไวยากรณ์ในภาษาอังกฤษ (ในความเป็นจริง Adverb นอกจากขยายคำกริยาแล้ว ก็ยังทำหน้าที่ขยายคำคุณศัพท์หรือขยายคำกริยาวิเศษณ์เองด้วย)